Wolontariat dla bioróżnorodności 2024

Wolontariat dla bioróżnorodności 2024

W 2024 roku prowadziliśmy działania oparte o wolontariat dla bioróżnorodności na 17 powierzchniach. Zlokalizowane były na terenie województw: Podkarpackiego i Małopolskiego. W tegorocznych wolontariacie wzięło udział 14 osób. Ich praca polegała na realizowaniu ochrony czynnej cennych siedlisk. Ochrona czynna polegała na przywracaniu stanu środowiska do czasu prowadzenia na nich tradycyjnej gospodarki pasterskiej. Wielowiekowy wypas zwierząt doprowadził do powstania nisz dla wielu gatunków, które na tym korzystały. Wykształcone w ten sposób ekosystemy obecnie degenerują podlegając sukcesji wtórnej. W miejscu zróżnicowanych siedlisk dominuje las. Wczesnym objawem jest zakrzaczenie terenów otwartych. Zanik zróżnicowania siedliskowego jest możliwy przez powstrzymanie sukcesji wypasem zwierząt. Zwierzęta selektywnie redukują roślinność wchodzącą na tereny siedlisk muraw kserotermicznych i innych półnaturalnych siedlisk, które powstały dzięki prowadzonemu wypasowi. Wykaszanie nie daje efektu pozwalającego na wielogatunkową wymianę składu runi

Ekosystemy to układy wielowymiarowe. Powyżej modele dynamicznych układów wielowymiarowych o postępującej redukcji złożoności. Mimo zaawansowanego modelowania matematycznego rozumiemy tylko podstawowy format funkcjonowania ekosystemów. Dlatego jako wskaźników dla oceny czy dany ekosystem działa prawidłowo używamy określonych gatunków. Gatunki te nazywane są kluczowymi. Ich obecność i liczebność, sukces reprodukcyjny są miernikiem kluczowych usług ekosystemowych. Dlatego koncentrujemy się w działaniach pozwalających zachować takie gatunki charakteryzujące całe siedliska. Jednostkami strukturalnymi ekosystemów są nisze. Miejsca, w których występują gatunki zmieniają się w czasie doby ( obrót Ziemi wokół własnej osi), w czasie roku ( obrót Ziemi wokół Słońca). Zmieniają się także inne parametry fizyczne np. wilgotność.
Ze względu na wielowymiarową przestrzeń nisz wyznaczonych przez wartości wszystkich czynników ekologicznych niezbędnych dla funkcjonowania gatunków, ekosystem jest tak trudny do opisania i analizowania.
Degradacja ekosystemów przejawiająca się spadkiem bioróżnorodności zachodzi początkowo w sposób trudno dostrzegalny. Każdy kolejny etap przekształceń pociąga za sobą utratę większej ilości powiązań pomiędzy gatunkami aż zmiany stają się nieodwracalne.
Dodatkowy poziom zaawansowania wynika ze wzajemnych powiązań i uwarunkowań między niszami i zasiedlającymi je gatunkami. Zależności międzygatunkowe są jednym z mechanizmów optymalizujących informację genetyczną, odpowiedzialnych za jej różnorodność. Konkluzją jest zatem stwierdzenie, że różnorodność biologiczna jest konstrukcją wielowymiarowego, funkcjonującego ekosystemu, który zapewnia dostęp do usług podtrzymujących życie. Im konstrukcja jest bardziej złożona, „gęsta” tym ekosystem lepiej działa i jest bardziej stabilny. Lepiej opiera się różnym zagrożeniom jak choćby wspomnianym parokrotnie patogenom i wirusom.
Różnorodność biologiczną rozróżniamy jako zmienność genetyczną zapisaną w kodzie genetycznym poszczególnych gatunków, różnorodność gatunków odzwierciedlaną przez zmienność wyrażoną bogactwem i liczebnością gatunków i bioróżnorodność ekosystemów.Tempo degradacji ekosystemów jest na tyle wysokie, że jest mało czasu na wprowadzenie rozwiązań, które mogłyby doprowadzić do odwrócenia tego trendu.
W opinii wielu ekspertów zmiany, które zaszły w środowisku są już nieodwracalne.

Dlatego tak istotne jest dla nas utrzymanie wolontariatu dla bioróżnorodności. Idę wpisującą się w trend zrównoważonego wolontariatu - promującego zasady odpowiedzialności ekologicznej i społecznej - rozwijamy w naszej organizacji od 2019 roku.

Wolontariusze zgłaszają się do nas przez formularz na stronie internetowej. Są to osoby w rożnym wieku. Prowadzą nie tylko monitoring wypasu i środowiska. Przede wszystkim opiekują się zwierzętami dbając o ich dobrostan. Działania prowadzone w miejscach atrakcyjnych turystycznie wymagają regularnego kontaktu z turystami i przekazywania informacji na temat zasad i celowości aktywnej ochrony. Jest to zadanie wielowątkowe, którego efektem jest przeciwdziałanie zanikowi bioróżnorodności i budowanie odpowiedzialności społecznej za utrzymanie usług ekosystemowych. Efektem pośrednim jest promocja atrakcyjnej formy wolontariatu, promocja pasterstwa, ras rodzimych jako ochrony różnorodności biologicznej  na poziomie genetycznym.

Zwierzęta do wypasu wynajmujemy odpłatnie od lokalnych rolników utrzymujących jeszcze rasy rodzime.

Wolontariusze pracują w zespołach. Zakwaterowanie jest zapewnione w przyczepach kempingowych zakupionych dzięki wsparciu zbiórek sympatyków fundacji - prowadzimy licytację lokalnych dzieł sztuki , które są przeznaczone na zakup sprzętu dla wolontariuszy. Uzyskaliśmy wsparcie instytucjonalne z Narodowego Instytutu Wolności oraz fundacji Orlen. Program wolontariat dla bioróżnorodności cały czas się rozwija dlatego zapraszamy do udziału lub wsparcia poprzez przekazanie 1,5% podatku dla naszej fundacji

Wolontariat przeżywa obecnie kryzys.  W przypadku naszego programu  nie obserwujemy małego zainteresowania. Wręcz przeciwnie, zgłasza się więcej osób niż mamy miejsc. Największym problemem jest odpowiednie finansowanie tego typu przedsięwzięcia, gdyż jak to było już wspomniane jest to zajęcia czasochłonne, wymagające odpowiedzialności, kosztowne ze względu na logistykę i nieopłacalne. Liczymy na Wasze zaangażowanie i do zobaczenia w 2025 roku